DZIECI PRZEDSZKOLNE

Przedszkola podlegają lokalnym władzom samorządowym. Język polski oferowany jest przede wszystkim w przedszkolach znajdujących się w regionie przygranicznym. W placówkach praktykowane są dwa modele. Jednym z nich jest model spotkań (niem. Sprachbegegnungsmodell), który zakłada poznawanie języka polskiego i polskiej kultury poprzez cykliczne spotkania z partnerskim przedszkolem z Polski oraz wspólne projekty. W ścisłym regionie przygranicznym znajdują się także przedszkola z ofertami nauki języka polskiego. W tych przedszkolach zatrudniony jest polskojęzyczny wychowawca, który komunikuje się z dziećmi po polsku zgodnie z zasadą imersji lub oferuje krótkie aktywności w języku polskim.

Nauczanie języka polskiego w przedszkolach wspierane jest przez różne projekty edukacyjne, m.in. projekt DPG Vorpommern w latach 2007-2010 „Dwujęzyczne wychowanie w przedszkolach i szkołach”. W latach 2018-2020 realizowany był projekt Interreg V-A „Nauczanie języka sąsiada od przedszkola do zakończenia edukacji – kluczem do komunikacji w Euroregionie Pomerania”. W ramach projektu zatrudniono polskojęzycznych wychowawców i wychowawczynie do nauczania języka polskiego metodą imersji. Dzięki temu język polski jest obecnie w ofercie sześciu przedszkoli w regionie przygranicznym. Aktualnie trwa druga edycja projektu „Nauczanie języka sąsiada od przedszkola do zakończenia edukacji – wspólnie żyć i uczyć się w Euroregionie Pomerania” (2021-2022), podczas której w działania włączyły się cztery kolejne przedszkola z ofertami nauki j. polskiego.

MŁODZIEŻ SZKOLNA

System szkolny Meklemburgii-Pomorza Przedniego ilustruje dołączony diagram. Więcej informacji po polsku do pobrania tutaj. 

Obowiązujące przepisy przewidują w ramach systemu szkolnego następujące formy nauki polskiego:

• lekcje języka polskiego jako języka ojczystego  (Polnisch als Muttersprache) w szkołach wszystkich stopni.

Lekcje polskiego jako języka ojczystego oferują dotychczas wyłącznie szkoły w regionie przygranicznym (dokładnie w miejscowości Löcknitz). Język polski nauczany jest w czteroletniej szkole podstawowej. Wykorzystywany jest program KOALA (Koordinierte Alphabetisierung im Anfangsunterricht), który zakłada nauczanie czytania i pisania jednocześnie w dwóch językach. Dzieci polskojęzyczne mają także możliwość uczestnictwa w zajęciach z języka niemieckiego jako drugiego (DaZ). W szkołach ponadpodstawowych, tj. w szkole regionalnej i gimnazjum język polski jako język ojczysty nauczany jest wyłącznie w regionie przygranicznym (w miejscowości Löcknitz).

• lekcje języka polskiego jako języka obcego odbywają się w szkołach wszystkich stopni.

Głównie szkoły w regionie przygranicznym oferują język polski jako obcy z puli dobrowolnych zajęć dodatkowych (Arbeitsgemeinschaften) w ramach tzw. volle Halbtagsgrundschule[1]. Takie zajęcia przeznaczone są dla uczniów wszystkich klas szkoły podstawowej (1-4), nie są one oceniane, ale informacja o uczestnictwie pojawia się na świadectwie. Nauka języka polskiego wspierana jest też w ramach wspólnych projektów między szkołami partnerskimi, m.in. szkoła podstawowa w Heingsdorf od 2008 roku bierze udział w projekcie „Spotkanie heißt Begegnung“. Projekt zakłada spotkania dzieci z partnerskich placówek oraz wspólne działania. Ponadto w ramach projektu realizowana jest także wymiana nauczycieli – jeden nauczyciel z Polski przyjeżdża do Heringsdorf i i prowadzi zajęcia z j. polskiego a dwóch nauczycieli z Heringsdorf uczą języka niemieckiego w Świnoujściu (wejdź na stronę).

W klasach 5 i 6 lekcje języka polskiego odbywają się w ramach kół zainteresowań jako nieobowiązkowe zajęcia dodatkowe. Program szkół ponadpodstawowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego przewiduje obowiązkową naukę dwóch lub trzech języków obcych. Pierwszym językiem obcym jest zawsze angielski. Natomiast język polski jako drugi  lub trzeci język w szkołach Meklemburgii-Pomorza Przedniego oferowany jest jako wybieralny obowiązkowy przedmiot (Wahlpflichunterricht) lub jako dodatkowy przedmiot do wyboru (Wahlfach). Język polski może być także przedmiotem zdawanym na maturze.

W regionie przygranicznym istnieją korzystne warunki do intensywnej współpracy między placówkami oświatowymi z Niemiec i Polski. Dobrym przykładem takiej praktyki jest współpraca między Szkołą Europejską, Niemiecko-Polskim Gimnazjum i Liceum w Löcknitz (Europaschule Deutsch-Polnisches-Gymnasium Löcknitz) a Zespołem Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach. W szkole w Löcknitz organizowane są niemiecko-polskie klasy integracyjne. Na zajęcia uczęszczają  wspólnie polscy i niemieccy uczniowie od siódmej klasy aż do matury. Polscy uczniowie mogą zdawać zarówno polską, jak i niemiecką maturę. Ponadto w Europejskiej Szkole Ogólnokształcącej na Wyspie Uznam (Europäische Gesamtschule Insel Usedom) można zdecydować się na klasę o profilu dwujęzycznym. Wówczas możliwa jest intensywna nauka języka polskiego wraz z uczniami z partnerskiej szkoły w Świnoujściu. Od klasy ósmej polsko-niemieckie grupy uczniów uczestniczą w lekcjach przedmiotowych w języku polskim lub niemieckim. Lekcje tandemowe prowadzone są raz w tygodni –  raz w polskiej, a raz w niemieckiej szkole partnerskiej. Osiągnięcia uczniów oceniane są zarówno przez niemieckiego, jak i polskiego nauczyciela prowadzącego lekcje tandemowe.  W klasach dziesiątych uczniowie spotykają się z uczniami z partnerskiego liceum raz w miesiącu. W klasie jedenastej i dwunastej język polski oferowany jest jako drugi język obcy (5 godzin lekcyjnych tygodniowo jako „Leistungskurs”).

Uczniowie, którzy przenoszą się do Meklemburgii-Pomorza Przedniego z innych państw, mogą zastąpić pierwszy lub drugi język obcy językiem ojczystym, zdając z tego języka egzamin (Feststellungsprüfung) na wniosek rodziców. Wynik egzaminu wpisuje się na świadectwo zamiast oceny z języka obcego.

[1] Volle Halbtagsgrundschulen to szkoły podstawowe ze stałymi godzinami pracy, które oprócz obowiązkowych lekcji przedmiotowych oferują także dodatkowe zajęcia zintegrowane z harmonogramem zajęć.

Studenci mogą brać udział w kursach języka polskiego jako obcego w Centrach Języków Obcych wyższych uczelni (Uniwersytet w Greifswaldzie, Uniwersytet w Rostocku, Szkoła Wyższa w Stralsundzie, Szkoła Wyższa w Neubrandenburgu). Oferta zmienia się z semestru na semestr.

Kursy dla dorosłych prowadzą także Uniwersytety Ludowe (Volkshochschule VHS), które pracują w 17 miejscowościach.

Slawistykę (z j. polskim) można studiować na uniwersytecie w Greifswaldzie https://slawistik.uni-greifswald.de/studium/angebot/bachelorstudiengang-slawistik/. Ponadto na uniwersytecie w Greifswaldzie studiować można kilka interdyscyplinarnych kierunków z j. polskim https://slawistik.uni-greifswald.de/studium/angebot/masterstudiengaenge/. Poza tym do wyboru są również kierunki nauczycielskie dające uprawnienia do nauczania j. polskiego w szkole podstawowej i w szkołach ponadpodstawowych (szkoła regionalna i gimnazjum) https://slawistik.uni-greifswald.de/studium/angebot/lehramt/, https://www.uni-greifswald.de/studium/vor-dem-studium/studienangebot/studienfaecher/p/polnisch-lehramt-grundschule/.

Co roku odbywa się również szkoła letnia Polonicum, która umożliwia pogłębienie znajomości języka polskiego, wiedzy i kulturze o Polsce https://slawistik.uni-greifswald.de/studium/angebot/polonicum/.

Ponadto Uniwersytet w Greifswaldzie wraz z Uniwersytetem Szczecińskim oferują bilateralne studia nauczycielskie (podwójny dyplom), które kształcą nauczycieli j. polskiego i niemieckiego jako języków obcych i ojczystych z uprawnienieniami do pracy w obu krajach https://nova-campus.de/angebote/lehramt-deutsch-polnisch-binational/.